Մարդը, որ եղել է երկիր Նաիրիում

Վարդգես ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ 80-ամյակը

Գաբրիել Սունդուկյանի անվան պետական ակադեմիական թատրոնի կամարների տակ նշվեց Վարդգես Պետրոսյանի 80-ամյակը: Իբրև իրադարձության բնութագիր այս նախադասությունը չափազանց հանդիսավոր է, որովհետև 80-ամյակի համար մեկուկես ժամվա այս պատմությունը ուղղակի տխուր էր: Գրողների միության նախագահ Լևոն Անանյանը մի քանի րոպեում տեղավորվելով` փորձեց պատմել Վարդգես Պետրոսյանի ապրած ու չապրած տարիների մասին` ընդգրկելով գրող-հրապարակախոս-լրագրող չափումները ու ոչինչ համարյա չմոռացավ: Հետո արդեն բեմում Վարդգես Պետրոսյանն էր` սկզբից մինչև վերջ: Դերասանների հրաշալի վեցնյակը կարդում էր նրա տարբեր տարիների գրական, գեղարվեստական հրապարակումներից հատվածներ` տրամաբանական հստակ ուղղություն ունենալով ժամանակագրությունը: Երբեմն միայն այս ընթերցանությունը միջարկվում էր այլոց կարծիքներով հոբելյարի մասին: Իսկ վերջում ընդարձակ ռեմարկով բեմ մտավ «Միայնակ ընկուզենին»` նկարված Վարդգես Պետրոսյանի սցենարով: Վերջ: 80-ամյակը, որ լրացել էր 2012-ի օգոստոսի 9-ին, նշվեց 2013-ի հունիսի 18-ին: Նշվեց` շնորհիվ հարազատների: Վերջ: Այսինքն` Հայաստանի Հանրապետությունում չկա մշակութային կյանք, չկա մշակութային միջավայր, չկան ընկերներ, գործընկերներ, համախոհներ, հակախոհներ, երախտագետ ընթերցողներ, գրական-գեղարվեստական ժառանգությունն ընդունածներ: Իսկ եթե կան, ասելիք չունեն:
Անաչառ լինենք: Շատերը, որ կարող էին գնահատանքի խոսք ասել, այլևս չկան: Բայց նաև հոբելյանը հենց այն հնարավորությունն է, երբ արժևորվում է հոբելյարը տվյալ ժամանակի մեջ իր ներգործությամբ: Իսկ որ Վարդգես Պետրոսյանը այսօր էլ ներկա է մեր ապրած կյանքում, աներկբա է: Նույնքան աներկբա է, որ նրա ոչ գրականությունը, ոչ լրագրությունը ըստ արժանվույն գնահատված չեն: Գրողների միության նախագահության տարիներին` հայ հանճարեղ գրող Վարդգես Պետրոսյանը, հասարակական տրամադրությունների տիրակալ «Գարունի» խմբագիր Վարդգես Պետրոսյանը, «Երկիր Նաիրիի» հիմնադիր խմբագիր Վարդգես Պետրոսյանը աննկատ հեռացել են ընթերցողից: Բայց դա ոչ թե գրողի պարտությունն է, այլ` ընթերցողի կորուստը: Որովհետև և այսօր, և վաղը Վարդգես Պետրոսյանն ասելիք ունի ընթերցողին` երբեմն գուցե ուղղագիծ, բայց անկեղծ, բայց ցավով ու ճշմարտության որոնումով գրված ասելիք, որ իր համար միշտ եղել է կրակի շապիկ, նույնիսկ եթե այլոց թվացել է հավասարում բազմաթիվ հայտնիներով: Ու բոլոր նրանք, ովքեր կարող էին ներկա լինել, բայց բացակա էին Վարդգես Պետրոսյանի 80-ամյա հոբելյանից, բացակա էին իրենք իրենց երկրի պատմությունից ու կենսագրությունից: Այսպես:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ.-1994 թ. ապրիլի 1-15-ը պատիվ ունեցա աշխատել Վարդգես Պետրոսյանի հետ «Երկիր Նաիրի»-ում, որի վերջին խմբագիրը լինելու պատիվը ևս ունեցա: «Նախ և առաջ-ը ձեր սերունդը միասին է գրում, թե՞ առանձին-առանձին» հարցրեց Վարդգես Պետրոսյանը ինձ` իբրև համարի հերթապահի` առաջնորդողը տպարանում գրելիս: Ես միամտաբար սկսեցի երկար-բարակ բացատրել, իսկ նա ծիծաղեց ու ասաց. «Լավ, քո պատվին միասին կգրեմ, իսկ Թագուհին հետո կուղղի»: Թագուհի Սուսլիյանը թերթի սրբագրիչն էր, ում աչքից ոչինչ երբեք չէր վրիպում, ու նա ոչինչ չէր փոխել: Իսկ ես մինչև հիմա մտածում եմ` մեր սերունդը նախ և առաջ-ը ճի՞շտ է գրում, ու ընդհանրապես հասկանու՞մ է այդ բառի նշանակությունը, իմաստն ու բովանդակությունը, թե՞ ժամանակի զգացողությունը արդեն ատավիզմ է:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ